Do You Have a Green Card?
Chiếc thẻ bất tử & những đặc quyền của nó
Câu hỏi của năm
“Do you have a green card?” – khi nghe lần đầu, mình cũng thấy hơi chột dạ. Thẻ xanh liên quan trực tiếp đến thân phận pháp lý của người được hỏi; hỏi vậy cũng hơi... personal. Nhưng trong môi trường làm việc nơi người ta đã đủ tin cậy lẫn nhau, câu mở đầu thường nhẹ nhàng hơn: “If you don’t mind me asking…”
Bài này không phân tích phép lịch sự trong giao tiếp. Mình mượn câu hỏi này để nói về chuyện an cư lạc nghiệp – nhu cầu căn bản của mọi người xa xứ – và sự ảnh hưởng của nó trong từng quyết định hằng ngày.
Ngàn cân treo sợi tóc
2024-2025 là những năm kinh tế có nhiều biến động. Các công ty công nghệ và những đợt sa thải không hồi kết đã phủ lên màu ảm đạm cho cả nền kinh tế, không riêng ngành nghề nào. Và nếu như bạn chưa có "thẻ bài bất tử" mà còn bị "hit list" gọi tên, thì bạn có 60 ngày để lên phương án cho cả hai tình huống:
- Tình huống lí tưởng: tìm được công việc mới (khó xảy ra trong thị trường hiện tại).
- Tình huống không mong muốn: tuân thủ luật pháp và rời Mỹ
Vậy đó, chiếc thẻ xanh trở thành lằn ranh giữa hoang mang và thanh thản.
Nhưng việc có được chiếc thẻ này phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, khả năng hay trình độ chỉ là một phần (theo mình là) khá nhỏ. Mình biết vài người đồng nghiệp giỏi hơn mình, có nhiều năm kinh nghiệm hơn mình, nhưng vẫn đang mắc kẹt trong hàng đợi và vẫn nơm nớp lo khi công ty rục rịch cắt giảm, chỉ vì họ đến từ một quốc gia khác (luật di trú phân biệt theo quốc tịch).
Mình không nói là mình không lo bị mất việc. Nhưng với họ, một biến cố nghề nghiệp = nguy cơ mất cả cuộc sống đã gây dựng. Chính khoảnh khắc ấy nhắc mình: chiếc thẻ xanh không đơn thuần là tấm nhựa. Nó là lớp đệm tâm lý để mình có thể nghĩ xa hơn.
Privileges
Mình tin rằng ai trong chúng ta, dù sinh ra ở gần hay xa "vạch đích", thì đều có một câu chuyện riêng để kể, những thách thức riêng để vượt qua và toả sáng. Nếu cuộc đời quá bằng phẳng thì câu chuyện kể lại sẽ không-đủ-wow. Cho nên, việc của mình là nhận ra những đặc quyền đã có, và hãy sử dụng nó để vươn xa hơn nữa.
Nhờ có chiếc thẻ xanh, mình đã có tâm lý ổn định hơn: dành thời gian học thêm những kiến thức mới, làm side projects, sáng tạo nội dung; khi xin việc mới, mình không phải tìm công ty có visa sponsorship nữa, mở ra nhiều cánh cửa hơn.
Lời kết
- An cư là tâm thế biết mình đang đứng trên nền tảng nào.
- Lạc nghiệp là dùng nền tảng ấy như bệ phóng, chứ không phải gông xiềng.
- Và hãy luôn biết ơn những đặc quyền đã có, và tận dụng nó một cách chiến lược.